ตอนที่ 1: รู้จักเครื่องนึ่งฆ่าเชื้อแบบไอน้ำ – หัวใจของ CSSD
หัวใจสำคัญของการป้องกันการติดเชื้อในโรงพยาบาล เครื่องนึ่งฆ่าเชื้อแบบไอน้ำ หรือ Steam Sterilizer
BOWIE AND DICK TEST ONE
5/9/20251 นาทีอ่าน
ตอนที่ 1: รู้จักเครื่องนึ่งฆ่าเชื้อแบบไอน้ำ – หัวใจของ CSSD
บทนำ:
ในกระบวนการทำให้เครื่องมือแพทย์ปลอดเชื้อ การมีเครื่องมือที่เชื่อถือได้คือหัวใจสำคัญของการป้องกันการติดเชื้อในโรงพยาบาล เครื่องนึ่งฆ่าเชื้อแบบไอน้ำ หรือ Steam Sterilizer จึงกลายเป็น “พระเอกเบื้องหลัง” ที่ผู้ป่วยไม่เคยเห็น แต่มีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในทุกการผ่าตัดและหัตถการ
💡 เครื่องนึ่งฆ่าเชื้อแบบไอน้ำคืออะไร?
เครื่องนึ่งฆ่าเชื้อแบบไอน้ำ (Steam Sterilizer หรือ Autoclave) เป็นอุปกรณ์ที่ใช้แรงดันไอน้ำอุณหภูมิสูง (121–134°C) ในการฆ่าเชื้อจุลชีพทุกชนิด รวมถึงสปอร์ ซึ่งเป็นสิ่งมีชีวิตที่ทนทานต่อความร้อน
โดยไอน้ำจะต้องแทรกซึมเข้าไปถึงทุกพื้นผิวของอุปกรณ์ เพื่อให้แน่ใจว่าไม่มีจุดใดหลุดรอดจากการฆ่าเชื้อ
🔍 หลักการทำงานโดยสรุป
เครื่องนึ่งฆ่าเชื้อแบบไอน้ำทั่วไปจะมี 4 ขั้นตอนหลัก ได้แก่:
Vacuum (ดึงอากาศออก): ใช้ปั๊มสุญญากาศดึงอากาศออกจากห้องฆ่าเชื้อ เพราะอากาศเป็นฉนวนที่ขัดขวางการถ่ายเทความร้อนของไอน้ำ
Conditioning (สร้างแรงดันไอน้ำ): ปล่อยไอน้ำเข้าไปแทนอากาศ เพื่อสร้างอุณหภูมิและความดันที่เหมาะสม
Sterilization (ฆ่าเชื้อ): คงอุณหภูมิไว้ในช่วง 121–134°C นานพอที่จะฆ่าจุลชีพทั้งหมด
Drying (อบแห้ง): ดึงความชื้นออก เพื่อให้อุปกรณ์แห้งและพร้อมใช้งานทันที
🔄 ประเภทของเครื่องนึ่งที่ใช้ในโรงพยาบาล
Gravity Displacement: ใช้ไอน้ำดันอากาศออกทางช่องล่าง เหมาะกับของไม่ซับซ้อน เช่น ผ้าหรือของแข็ง
Pre-vacuum (High Vacuum): ดึงอากาศออกด้วยปั๊มสุญญากาศก่อนปล่อยไอน้ำ เหมาะสำหรับเครื่องมือที่มีช่องว่างหรือรู
Steam Flush Pressure Pulse (SFPP): ระบบใหม่ที่ดึงอากาศออกโดยไม่ใช้ปั๊มสุญญากาศ ใช้แรงดันของไอน้ำเองในการผลักอากาศออก
⚠️ จุดเสี่ยงของการฆ่าเชื้อที่ต้องจับตา
แม้ระบบดูเหมือนสมบูรณ์แบบ แต่หาก อากาศตกค้างในห้องฆ่าเชื้อ จะทำให้ไอน้ำเข้าไม่ถึงทุกจุด
ผลคือเครื่องมือบางชิ้นอาจไม่ปลอดเชื้อ และนี่เองที่เป็นเหตุผลว่า ทำไมเราต้องทดสอบด้วย Bowie and Dick Test
📌 บทสรุป
เครื่องนึ่งฆ่าเชื้อแบบไอน้ำไม่เพียงแค่เป็นอุปกรณ์เทคนิค แต่ยังเป็นตัวกำหนดความปลอดภัยของผู้ป่วย การเข้าใจการทำงานของมันคือก้าวแรกในการสร้างระบบ CSSD ที่ปลอดภัยและได้มาตรฐาน
ในตอนต่อไป เราจะพาไปดูว่า Bowie and Dick Test คืออะไร และทำไมเครื่องนึ่งถึงต้อง “ผ่านการทดสอบ” ก่อนใช้งานทุกวัน
